Od chwili utworzenia w 1815 r. Królestwa Polskiego Kalisz otoczony był specjalną opieką rządu, który chciał uczynić z niego ośrodek przemysłowy. Miasto to bowiem posiadało stare tradycje rolniczo-przemysłowe i korzystne położenie na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjno-handlowych. Obfitowało ono również w stale zwiększającą się siłę roboczą - zubożałych rzemieślników-wyrobników oraz licznie napływających do miasta bezrolnych i małorolnych chłopów. Nie brakowało tu także i innych elementów sprzyjających rozwojowi przemysłu rzeka Prosna dostarczała wody, wykorzystywanej do napędu wielu ówczesnych maszyn, a pobliskie lasy drewna niezbędnego do budowy różnego rodzaju pomieszczeń mieszkalnych, gospodarczych i produkcyjnych.

Zgodnie z programem uprzemysłowienia podjętym przez rząd Królestwa Polskiego, przedsiębiorcy i fabrykanci pragnący uruchomić na terenie Królestwa zakłady produkcyjne otrzymywali różnorodne ulgi. Zachęceni tym przedsiębiorcy zagraniczni, zwłaszcza reprezentujący branżę włókienniczą zaczęli licznie napływać do Kalisza.

Jako pierwsi przybyli tu pod koniec 1815 roku bracia Jan i Beniamin - Repphanowie. W 1816 r. uruchomili w Kaliszu manufakturę sukienniczą. Mieściła się ona w zabudowaniach byłego klasztoru kaliskich bernardynek na Przedmieściu Warszawskim. Bracia Repphanowie dokonali przebudowy tych pomieszczeń na potrzeby manufaktury oraz wznieśli szereg nowych budynków fabrycznych. Do nich należał także dawny młyn miejski położony nad kanałem Prosny, gdzie urządzili folusz wodny. W skład tej fabryki wchodziły również, rozmieszczone w różnych miejscach, pojedyncze warsztaty produkcyjne pracujące w systemie nakładczym. W latach 1820-1830 w przedsiębiorstwie B.Repphana zatrudnionych było od 200 do 1100 osób.

Druga manufaktura należała do Wincentego Przechadzkiego i funkcjonowała w latach 1821-1824. Wzniesiona została nad odnogą Prosny, przy Warszawskim Przedmieściu, w pobliżu fabryki Repphana. Zatrudnionych w niej było 60 pracowników.

Kolejna, trzecia manufaktura włókiennicza istniała w latach 1827- 1838. Znajdowała się ona także na Warszawskim Przedmieściu, a jej właścicielem był Wilhelm May. Przedsiębiorstwo to w roku 1830 zatrudniało 117 osób.

Inny zakład produkcyjny działał od roku 1825 pod nazwą "Pohl et Comp." Mieścił się on w budynku wzniesionym na Przedmieściu Piskorzewskim. W zakładzie tym w roku 1829 zatrudnionych było 220 pracowników. Fabryka eksportowała swoje wyroby włókiennicze nawet do Chin. Po upadku powstania listopadowego została ona zlikwidowana.

Rozwój omówionego powyżej przemysłu sukienniczego nastąpił w Kaliszu bardzo szybko, a jego całościowy stan w roku 1827 - przedstawiał się następująco: w mieście działało 157 warsztatów tkackich (większość z nich należała do Repphana, który posiadał ich w 1825 r. 58), 1 folusz (należący do Repphana), 13 przędzalni (spośród których 10 znajdowało się w rękach Repphana) oraz 6197 wrzecion przędzalniczych.

Po upadku powstania listopadowego i ustanowieniu granicy celnej między Królestwem Polskim a Rosją nastąpił okres zastoju w przemyśle sukienniczym, z uwagi na brak rynków zbytu wiele małych manufaktur tej branży zlikwidowano.

W XIX- wiecznym Kaliszu rozwijał się także przemysł bawełniany i lniany, wytwarzający muśliny, chustki, tasiemki, satyny, obrusy i wiele innych wyrobów. W mieście był on reprezentowany przez niewielkie manufaktury, wśród których wymienić należy. zakład Jana Fryderyka Ruderisch a działający w 1817 r., fabrykę Franciszka Krauzego oraz wytwórnię tasiemek Henryka Buhlego, założoną w 1828 r. i przejętą pod koniec XIX w. przez braci Schnerr.

W większości jednak przemysł bawełniany Kalisza składał się z pojedynczych, niewielkich warsztatów rzemieślniczych. W roku 1835 w mieście funkcjonowało 115 warsztatów tej branży.

W Kaliszu rozwijały się również inne dziedziny wytwórczości przemysłowej. Od roku 1823 przez cały wiek XIX a także lata następne, działała na Przedmieściu Piskorzewskim manufaktura założona przez Karola Henryka Fritschego. Wytwarzała ona skóry zamszowe przeznaczone głównie do produkcji rękawiczek. Prosperowało też kilka browarów spośród których najwięcej należało do rodziny Weigtów.

Kalisz w XIX wieku słynął także z produkcji fortepianów. Najstarszym ich producentem był w mieście Grzegorz Lindeman, który już w 1827 r. wyprodukował 20 sztuk tych instrumentów. Druga wytwórnia fortepianów powstała w latach 40-tych XIX wieku. Założona ona została przez Karola Grünberga, a jej produkcja w skali rocznej wynosiła około 10 sztuk fortepianów.

Tekst pochodzi z książki "Kalisz poprzez wieki"
Autorzy: Krystyna Dobak-Splitt, Jerzy Aleksander Splitt
Wydawca: Towarzystwo Miłośników Kalisza, 1988r.